Nederland heeft een rijke geschiedenis en prachtige bezienswaardigheden die het hele jaar door bezoekers trekken. Een absolute parel in deze collectie is Paleis Het Loo met zijn majestueuze tuinen. Deze koninklijke tuinen in Apeldoorn behoren tot de mooiste historische tuinen van Europa en ademen de grandeur van vervlogen tijden. Met hun strakke geometrische patronen, spuitende fonteinen en kleurrijke bloembedden vormen ze een levendig schilderij dat elk seizoen verandert.
Inhoudsopgave
De rijke geschiedenis van Paleis Het Loo en zijn koninklijke tuinen
Achter de prachtige tuinen van Paleis Het Loo schuilt een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 17e eeuw. Om de tuinen echt te kunnen waarderen, is het goed om iets meer te weten over hoe ze ontstonden en zich door de eeuwen heen ontwikkelden. Laten we duiken in het verhaal van dit bijzondere stukje Nederlands erfgoed.
Van stadhouderlijk jachtverblijf tot koninklijk paleis
Wat ooit begon als een bescheiden jachtverblijf, groeide uit tot een van de meest prestigieuze paleizen van Nederland. Paleis Het Loo werd tussen 1684 en 1686 gebouwd in opdracht van stadhouder Willem III en zijn echtgenote Mary II Stuart. Willem, die later ook koning van Engeland zou worden, was een fervent jager en vond in de bossen rond Apeldoorn het perfecte terrein voor zijn hobby. Maar het echtpaar had grotere plannen dan alleen een jachtverblijf.
Na de Glorious Revolution in 1688 werden Willem en Mary het koningspaar van Engeland, Schotland en Ierland. Met deze nieuwe status kwam ook de behoefte aan een paleis dat hun koninklijke waardigheid zou weerspiegelen. Het oorspronkelijke gebouw werd uitgebreid en verfraaid, en ook de tuinen werden steeds imposanter.
Door de eeuwen heen bleef Het Loo een geliefd verblijf voor de Oranje-Nassau familie, tot koningin Wilhelmina er in 1975 voor het laatst woonde. Daarna werd besloten om het paleis om te vormen tot een museum, zodat het Nederlandse volk kon genieten van dit prachtige stukje geschiedenis.
De inspiratie achter de barokke tuinarchitectuur
De tuinen van Paleis Het Loo zijn een schitterend voorbeeld van Nederlandse barokke tuinarchitectuur, sterk beïnvloed door de Franse tuinstijl van André Le Nôtre, de beroemde ontwerper van de tuinen van Versailles. Willem III was zeer onder de indruk van de Franse tuinen en wilde iets vergelijkbaars creëren op Nederlandse bodem. Toch zijn de tuinen van Het Loo geen exacte kopie; ze hebben hun eigen karakter, vaak aangeduid als ‘Hollandse barok‘.
Wat veel bezoekers niet weten, is dat de huidige tuinen het resultaat zijn van een grote restauratie in de jaren ’70 en ’80. Nadat de formele tuinen in de 19e eeuw waren omgevormd tot een landschapstuin in de toen populaire Engelse stijl, besloot men in 1977 om de originele 17e-eeuwse baroktuinen te reconstrueren.
Historische documenten, schilderijen en opgravingen hielpen bij het zo nauwkeurig mogelijk herstellen van de oorspronkelijke ontwerpen van Willem en Mary. Het resultaat is wat we vandaag kunnen bewonderen: een levend museum van tuinarchitectuur.
Ontdek de verschillende delen van de paleistuinen
Een bezoek aan de tuinen van Paleis Het Loo is als een reis door een levend kunstwerk. Elke hoek en elk pad onthult nieuwe verrassingen, van bloembedden tot fonteinen. Laten we eens een nadere blik werpen op de verschillende delen die deze uitgestrekte tuinen te bieden hebben.
De geometrische parterres en kleurrijke fonteinen
De Boventuin van Paleis Het Loo is ongetwijfeld het pronkstuk van het hele complex. Hier vind je de beroemde parterres: geometrisch gevormde bloembedden die vanaf het paleis gezien een indrukwekkend patroon vormen. Deze parterres zijn omzoomd met strak geschoren buxushagen die het hele jaar door voor structuur zorgen. In de lente en zomer worden ze opgevuld met duizenden seizoensbloemen, waaronder tulpen in het voorjaar – een knipoog naar de Nederlandse tulpenmanie uit de Gouden Eeuw.
Het centrale element van de Boventuin is de Koningsfontein, omringd door kleinere fonteinen en waterwerken. Wanneer de fonteinen spuiten, wat meestal het geval is van april tot oktober, voegen ze een dynamisch element toe aan de tuinen. Het geluid van spetterend water, gecombineerd met de geur van bloemen, zorgt voor een zintuiglijke ervaring die je niet snel zult vergeten.
De fonteinen zijn overigens niet alleen decoratief; ze toonden ook de macht en rijkdom van de bewoners. In de 17e eeuw was een werkend waternetwerk zonder elektrische pompen een technisch hoogstandje en dus een teken van status.
De verborgen pareltjes: de Koninginnentuin en het Prins Willem III-bosquet
Terwijl de Boventuin indruk maakt met zijn grandeur en symmetrie, hebben de kleinere privétuinen hun eigen intieme charme. De Koninginnentuin, gelegen aan de oostzijde van het paleis, was het persoonlijke domein van Mary II Stuart. Deze tuin heeft een meer speelse en informele indeling dan de Boventuin, met veel aandacht voor bijzondere planten en bloemen.
Mary was een gepassioneerd verzamelaar van exotische gewassen en had een speciale liefde voor citrusbomen en andere mediterrane planten.
In de zomer staan hier tientallen kuipplanten opgesteld, waaronder citroen- en sinaasappelbomen, die ’s winters in de oranjerie worden bewaard. De geur van citrusbloesem in de lucht maakt deze tuin tot een sensorische verrassing. In het midden van de Koninginnentuin staat een prieel waar Mary thee dronk en gasten ontving, ver weg van de formele verplichtingen van het hof.
Verscholen achter de hoofdtuinen ligt het Prins Willem III-bosquet, een meer besloten tuin met formeel beplante bosjes, kronkelende paden en verrassende doorkijkjes. Deze plek was bedoeld voor meer intieme wandelingen en gesprekken, weg van de grote parade van de Boventuin.
In de zomer biedt het bosquet verkoelende schaduw en rust, een perfecte plek om even bij te komen tijdens je bezoek. Let hier ook op de kleine architectonische elementen zoals de priëlen en de ‘cabinets de verdure’ – groene kamers gevormd door hoge hagen.
Praktische tips voor een bezoek aan de tuinen van Paleis Het Loo
Een goed voorbereid bezoek aan de tuinen van Paleis Het Loo maakt je ervaring nog plezieriger. Van het kiezen van het juiste seizoen tot het regelen van je tickets – hier vind je alle praktische informatie die je nodig hebt om je dag perfect te plannen.
Beste seizoenen voor een bezoek en wat te verwachten
De tuinen van Paleis Het Loo zijn een visueel feest dat met elk seizoen van karakter verandert. Wanneer je het beste kunt gaan, hangt af van wat je wilt zien en beleven.
Het voorjaar (april-mei) is misschien wel de meest spectaculaire tijd om de tuinen te bezoeken. Tijdens deze periode bloeien duizenden tulpen, narcissen en andere voorjaarsbloemen, waardoor de parterres veranderen in een kleurrijk tapijt. Dit is ook de tijd dat de fonteinen weer in werking worden gesteld na de winterstop, wat zorgt voor een extra dimensie van beweging en geluid. Pasen is een bijzondere periode in Het Loo, met speciale activiteiten voor gezinnen en prachtig versierde binnenruimtes.
De zomermaanden (juni-augustus) bieden een andere ervaring. De parterres zijn dan gevuld met zomerbloemen, en de mediterrane kuipplanten staan buiten opgesteld in de Koninginnentuin. De loofgangen zijn vol en groen, wat zorgt voor aangename schaduwplekken tijdens warme dagen. In deze periode worden vaak zomerevenementen georganiseerd, zoals concerten en koninklijke picknicks in de tuinen, die een extra laag toevoegen aan je bezoek.
In de herfst (september-oktober) krijgen de tuinen een warmere tint, en hoewel er minder bloemen zijn, heeft deze periode zijn eigen charme met de veranderende kleuren van de bomen en struiken. De drukte neemt af, wat zorgt voor een rustiger bezoek.
In de winter (november-maart) zijn de fonteinen uitgeschakeld en zijn er minder bloemen te zien, maar de architectonische structuur van de tuinen blijft indrukwekkend. De kale bomen en struiken onthullen de strakke symmetrie van het ontwerp nog duidelijker. Tijdens de kerstperiode is het paleis feestelijk versierd, wat een heel bijzondere sfeer creëert.
Tickets, openingstijden en bereikbaarheid
Het plannen van je bezoek aan Paleis Het Loo begint met praktische zaken. De tuinen en het paleis zijn geopend van dinsdag tot en met zondag, van 10:00 tot 17:00 uur. Op maandag en enkele feestdagen zijn ze gesloten, dus check altijd de website voor de actuele openingstijden.
Voor je bezoek heb je tickets nodig, die je het beste vooraf online kunt kopen om wachtrijen te vermijden, vooral tijdens het hoogseizoen. De toegangsprijzen zijn €19,50 voor volwassenen en €10,50 voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Goed nieuws voor Museumkaarthouders: je kaart geeft je gratis toegang.
Let op: soms worden er speciale tentoonstellingen of evenementen georganiseerd waarvoor een toeslag geldt.
Het paleis en de tuinen zijn goed bereikbaar, zowel met de auto als met het openbaar vervoer. Als je met de auto komt, volg je de borden naar Paleis Het Loo zodra je Apeldoorn nadert. Er is een ruime parkeerplaats beschikbaar waar je tegen betaling kunt parkeren. Met het openbaar vervoer reis je naar station Apeldoorn, vanwaar buslijn 16 je rechtstreeks naar het paleis brengt. De busrit duurt ongeveer 15 minuten.
Een andere tip: neem comfortabele schoenen mee! De tuinen zijn uitgestrekt, en je zult veel lopen. Bescherming tegen de zon in de zomer en warme kleding in de winter zijn ook aan te raden, aangezien je veel tijd buiten zult doorbrengen.
Combineer je bezoek met andere bezienswaardigheden in de omgeving
De regio rond Paleis Het Loo heeft nog veel meer te bieden, waardoor je je bezoek aan de tuinen perfect kunt combineren met andere activiteiten. Apeldoorn zelf is een aangename stad met een levendig centrum, gezellige terrassen en diverse musea. CODA Museum, met zijn collectie moderne kunst en design, is zeker een bezoek waard.
Natuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in de nabijgelegen Veluwe, een van de grootste natuurgebieden van Nederland. De afwisselende landschappen van bossen, heidevelden en zandverstuivingen nodigen uit tot wandelen, fietsen of wildlife spotting. Met een beetje geluk kun je herten, wilde zwijnen of zelfs wolven spotten.
Voor gezinnen met kinderen is de Apenheul een populaire bestemming, waar je tussen loslopende apen kunt wandelen. Of bezoek het Veluwse Stoomtrein Museum in Beekbergen, waar kinderen en volwassenen kunnen genieten van een ritje in een historische stoomtrein.
Kunstliefhebbers mogen het Kröller-Müller Museum niet missen. Gelegen in het Nationale Park De Hoge Veluwe, op ongeveer 30 minuten rijden van Paleis Het Loo, herbergt dit museum een van ’s werelds grootste collecties werken van Vincent van Gogh, evenals een indrukwekkende beeldentuin.
Na je bezoek aan de koninklijke tuinen van Paleis Het Loo, loont het zeker de moeite om meer tijd te besteden aan het verkennen van Gelderland, een provincie vol natuurschoon, historische steden en culturele hoogtepunten. Of je nu een dagje, een weekend of een hele week blijft, vervelen zul je je niet!
