Wie bezienswaardigheden in Nederland wil ontdekken, kan niet om Haarlem heen. In het historische centrum van deze Noord-Hollandse stad vind je de Grote Markt, een levendig plein dat al eeuwenlang het kloppende hart van de stad vormt. Met zijn imposante gebouwen, gezellige terrassen en bruisende evenementen is dit plein een must-visit voor elke bezoeker.
Inhoudsopgave
De geschiedenis van de Grote Markt
Van handelsplaats tot stadscentrum
De geschiedenis van de Grote Markt gaat terug tot de 13e eeuw, toen het plein nog bekend stond als ‘Sant‘ vanwege de karakteristieke zandgrond. Het was in die tijd al een belangrijke ontmoetingsplek voor handelaren en stedelingen.
Het plein groeide uit tot het centrale punt waar boeren en handelaren hun waren verkochten, waar recht werd gesproken en waar belangrijke aankondigingen werden gedaan.
De rol tijdens de Gouden Eeuw
Tijdens de Gouden Eeuw beleefde de Grote Markt zijn absolute hoogtijdagen. Haarlem was een belangrijk centrum voor de lakenhandel en op het plein werd volop handel gedreven. De welvaart uit deze periode zie je nog steeds terug in de statige gebouwen die het plein omringen. Het was in deze tijd dat het plein zijn huidige vorm kreeg, met het imposante stadhuis en de majestueuze Sint-Bavokerk als stille getuigen van deze bloeiperiode.
Architectonische parels rond het plein
De Sint-Bavokerk
De Grote of Sint-Bavokerk domineert al sinds de 14e eeuw de skyline van Haarlem. Deze gotische kruisbasiliek werd gebouwd tussen 1370 en 1520 en is een architectonisch meesterwerk. In het interieur vind je een waar kunstschat: het wereldberoemde Müller-orgel uit 1738. Dit orgel trok zelfs beroemde musici als Mozart en Händel naar Haarlem.
Tegenwoordig kun je nog steeds genieten van orgelconcerten in de kerk, waarbij de magistrale klanken door de gewelven galmen.
Het stadhuis van Haarlem
Aan de westzijde van de Grote Markt prijkt het statige stadhuis. Het huidige gebouw stamt uit 1630 en is een prachtig voorbeeld van Hollands classicisme. Met zijn symmetrische opbouw, witte natuurstenen gevel en karakteristieke bordes is het een blikvanger op het plein.
Het stadhuis is nog steeds in gebruik en vormt een populaire trouwlocatie. Op het bordes worden jaarlijks vele huwelijksfoto’s gemaakt, wat zorgt voor een romantische sfeer op het plein.
De Hoofdwacht
Tegenover het stadhuis staat de Hoofdwacht, een van de oudste gebouwen van Haarlem. Dit middeleeuwse pand uit de 13e eeuw diende oorspronkelijk als woonhuis, maar kreeg later verschillende functies. Het deed dienst als hoofdwacht voor de schutterij, gevangenis en zelfs als politiebureau. De trapgevel en de karakteristieke luiken maken het tot een van de meest gefotografeerde gebouwen op de Grote Markt.
Vandaag de dag is het gebouw in beheer van de Historische Vereniging Haerlem en kun je het op bepaalde dagen bezoeken.
Leven en vertier op de Grote Markt
Markten en evenementen
De Grote Markt bruist nog steeds van de activiteiten, net als eeuwen geleden. Op maandag en zaterdag is het plein het domein van de weekmarkt, waar lokale handelaren hun verse producten, bloemen en andere waren aanbieden. Maar het plein is ook het toneel van grotere evenementen die door het jaar heen plaatsvinden.
Tijdens Haarlem Jazz & More in augustus vult het plein zich met muziekliefhebbers, terwijl Haarlem Culinair in augustus een paradijs is voor fijnproevers. In de winter wordt het plein omgetoverd tot een sfeervol kerstdorp tijdens de kerstmarkt.
Terrassen en horeca
Rondom de Grote Markt vind je een grote verscheidenheid aan restaurants, cafés en terrassen. Als het weer het toelaat, is het plein gevuld met gezellige terrassen waar je kunt genieten van een kop koffie, een lokaal biertje of een uitgebreide maaltijd. Van traditionele Nederlandse keukens tot internationale restaurants, er is voor ieder wat wils. De terrassen bieden een perfect uitzicht op het historische decor van de Grote Markt en zijn ideaal voor mensen-kijken.
Winkelen rond het plein
De straten die uitkomen op de Grote Markt vormen samen een van de beste winkelgebieden van Nederland. Je vindt er een mix van bekende winkelketens en unieke boetiekjes. Bijzonder zijn de authentieke winkelpanden met hun historische gevels, waarin moderne winkels zijn gevestigd.
Van vintage kledingwinkels tot ambachtelijke delicatessenzaken, het winkelaanbod is zeer gevarieerd. In de directe omgeving van het plein zijn ook verschillende galerieën en antiekwinkels te vinden.
Praktische informatie
Bereikbaarheid
De Grote Markt is uitstekend bereikbaar met het openbaar vervoer. Vanaf station Haarlem is het slechts een aangename wandeling van ongeveer 10 minuten door de historische binnenstad. Diverse buslijnen stoppen in de directe omgeving van het plein. Met de auto bereik je de Grote Markt ook gemakkelijk, al is het belangrijk om rekening te houden met het feit dat het centrum een autoluw gebied is.
Parkeren
Voor wie met de auto komt, zijn er verschillende parkeergarages op loopafstand van de Grote Markt:
- Parkeergarage Raaks (5 minuten lopen)
- Parkeergarage De Appelaar (3 minuten lopen)
- Parkeergarage De Kamp (7 minuten lopen)
- Parkeergarage Station (12 minuten lopen)
Het is aan te raden om voor een parkeergarage te kiezen, aangezien parkeren op straat in het centrum beperkt en relatief duur is.
Openingstijden
De Grote Markt zelf is als openbaar plein natuurlijk 24/7 toegankelijk. De openingstijden van de verschillende attracties rond het plein variëren:
- Sint-Bavokerk: maandag t/m zaterdag 10:00-17:00 uur
- Weekmarkt: maandag en zaterdag 9:00-16:00 uur
- Winkels: doorgaans maandag 12:00-18:00 uur, dinsdag t/m zaterdag 9:30-18:00 uur, koopavond op donderdag tot 21:00 uur
- Restaurants en cafés: meestal van 10:00 tot laat in de avond
- Terrassen: afhankelijk van het weer en seizoen
Bezienswaardigheden in de omgeving
Het Teylers Museum
Op slechts vijf minuten lopen van de Grote Markt vind je het Teylers Museum, het oudste museum van Nederland. Dit unieke museum, opgericht in 1784, herbergt een fascinerende collectie kunst, natuurkundige instrumenten en fossielen. Het authentieke interieur uit de 18e en 19e eeuw is op zichzelf al een bezienswaardigheid.
De Ovale Zaal, het hart van het museum, is een architectonisch juweeltje dat je moet gezien hebben.
De Hallen
De Hallen Haarlem, gevestigd in een voormalig vleeshuis uit de 14e eeuw, is een museum voor hedendaagse kunst. Het contrast tussen de moderne kunstwerken en het historische gebouw maakt een bezoek extra bijzonder. Met wisselende tentoonstellingen van nationale en internationale kunstenaars is er altijd iets nieuws te ontdekken. De Hallen ligt op twee minuten lopen van de Grote Markt en is een must-visit voor kunstliefhebbers.
De Amsterdamse Poort
De Amsterdamse Poort is de enig overgebleven stadspoort van Haarlem en een prachtig voorbeeld van middeleeuwse architectuur. Deze monumentale poort uit 1355 vormde ooit de oostelijke toegang tot de stad en is nu een van de meest gefotografeerde plekken van Haarlem. De wandeling vanaf de Grote Markt naar de poort voert je door pittoreske straatjes en langs het Spaarne, wat de tocht extra de moeite waard maakt.
Voor meer inspiratie over wat te doen in deze regio, bekijk ook onze uitgebreide gids over Noord-Holland. Of je nu komt voor de geschiedenis, de cultuur of de gezelligheid, de Grote Markt en haar omgeving bieden voor ieder wat wils. Met zijn rijk verleden, levendige heden en talloze bezienswaardigheden vormt dit historische plein het perfecte startpunt voor een onvergetelijk bezoek aan Haarlem.
